Vordonisi adası (Bir şehir efsanesi mi?)

Şarkılara, şiirlere konu olan eşsiz Prens Adaları’nı, daha eski ismiyle Kızıl Adalar’ı bilmek için İstanbullu olmaya, hatta Türkiye’de yaşamaya bile gerek yoktur sanırız. Bugünkü haritalara bakan veya merak edip de sayanlarımız, bu adaların dokuz tane olduğunu bilir; Büyükada, Heybeliada, Burgazada, Kınalıada, Sedefadası, Yassıada, Sivriada, Tavşanadası ve Kaşıkadası.

Fakat bizden daha yaşlı olan bazı kimseler ile bu kimselerin nesilden nesile geçen hikâyelerini duyanlar, bir şeyi daha bilirler; bu adaların dokuz değil, aslında on tane olduğunu. . . Ve bahsi geçen kayıp onuncu adanın, bundan yaklaşık bin yıl önceki Bizans depremi sırasında, Marmara Denizi’nin derinliklerine battığını...

Bu iddia son yıllarda, bölgedeki yaşlı kişilerin anlatageldiği bir hikâye olmaktan çıktı ve bazı biliminsanları, araştırmacılar ve devlet tarafından incelenmeye başlandı. 

Vordonisi Nerededir? 

İstanbul’daki bazı dalgıçlar, amatör balıkçılar ve vapurla Adalar’a giden hemen herkesin gördüğü iki tane fener vardır. Daha doğrusu iki çakar. .. Bu küçük çakarlar, Küçükyalı sahili açıklarında, Burgazada ve Kınalıda’nın kuzeyi ile anakara (Maltepe-Küçükyalı) sahili arasında bulunur. (İstanbul’u hiç bilmeyenler için; Marmara Denizi’nde, İstanbul Boğazı’na girmeden önce.) Vapurla yanlarından geçerken ya da midyeye dalmaya gittiğimizde bu küçük çakarların küçük birer kayanın üzerine yapılmış olduğunu görürüz. İşte bu küçük kaya parçalarından anakaraya yakın olanı, batan onuncu ada Vordonisi ’nin en tepesidir.

J . Lounge’un çizdiği eski haritada, Vordonisi’nin ada olduğu zamanlardaki yeri açıkça görülmektedir. Bu haritanın aslının bugün, Fener Rum Patrikhanesi ’nde ya da bir koleksiyoncunun elinde olduğu sanılmaktadır. Konstantinapol’ü tasvir eden bu harita, Geç Bizans Dönemi’nde, tahminen MS 500 yıllarında çizilmiştir.

Yüzyıllar önce çizilen bu harita ile Deniz Kuvvetleri, Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi’nin bugünkü modern haritalarının arasındaki benzerlik, Vordonisi’nin bir zamanlar var olduğunun kanıtı gibidir. Günümüz haritalarında yer alan, bu bölgedeki Maltepe Bankı adı verilen denizdibi yükseltisi, aslında bir zamanlar burada bir ada olduğunun ve şu an denizin dibinde bulunduğunun bir işaretidir. Ayrıca son yıllarda, Google ve Yandex’in uydularından da açıkça görülmektedir.

Vordonisi ’ye Ne Oldu?

Bundan birkaç yıl önce, söylentilerin ve haritanın ortaya çıkmasının ardından, bölgede araştırma yapan kurum ve kişilerin içinde, bazı üniversitelerden deprem uzmanları da bulunuyordu. Bu uzmanlardan bazılarının incelemelerinin ardından verdikleri bilgiye göre, Vordonisi, 1010 yılında meydana gelen büyük Bizans Depremi sırasında, Marmara Denizi’nin derinliklerine battı. Uzmanlar Kuzey Anadolu F ay Hattı’nın Marmara Denizi’nin içinden geçtiğini bildirmişler ve bu hattın düz bir çizgi değil, kılcal çatlaklarla dallanan bir yapıda olduğunu söylemişlerdi. İşte Vordonisi de bu kılcal çatlaklardan birinin üzerinde bulunduğu için, bu deprem sonucu batmıştır.

Ada battığında üzerinde bazı balıkçı barakaları ve bir Bizans manastırı olduğu söyleniyor.

Vordonisi’nin bugüne kalan su yüzündeki küçük çıkıntıları ve bu iki fener, Osmanlı döneminden beri Adalılar, anakarada yaşayanlar ve balıkçılar tarafından Dilek Kayalıkları, Bostancı Çakan ve Manastır Kayalıkları adlarıyla biliniyor.

Ve yüzyıllardır sadece bilmesi gerekenlerin bildikleri bazı efsaneler kulaktan kulağa dolaşıyor; adanın bir gün tekrar su yüzüne çıkacağı ya da çok açık havalarda suyun üzerinde kulelerin belirdiği gibi. . .

Kaynak:
ADALAR POSTASI~Aylık Yerel Gazete
Kayıp Ada: Vordonisi
Serbest Muhabir: Burçak Hazar
Düzeltmen: Volkan Güzey