Komünist teşekküller ve Mustafa Kemal

Milli mücadele yıllarında, Ankara ve Eskişehir gibi vilayetlerde kurulan komünist teşekküller TBMM içindeki tesirine ve faaliyetine göre üç safhada belirmiştir. Birincisi “Yeşil Ordu” hareketidir. İkincisi Türkiye Komünist Partisi’nin legal faaliyeti ve veçhesi olan “Halk İştirakiyun Fırkası”, üçüncüsü de Mustafa Kemal Paşa’nın yakın arkadaşlarına teşekkül ettirdiği muvazaalı [danışıklı] “Türkiye Komünist Partisi’dir.” Bunlardan “Yeşil Ordu” yarı gizli, muvazaalı Komünist Partisi açık, “Halk İştirakiyun Fırkası” açık kuruluşlardır. Mustafa Kemal Paşa’nın kurdurttuğu muvazaalı partinin dışında üç komünist kuruluşun Bakü’de Mustafa Suphi’nin başında bulunduğu “Türkiye Komünist Partisi” ile ilgileri olduğuna dair, “İstiklâl Mahkemeleri”nde belirtildiğine göre karine değerinde bilgiler ortaya dökülmüştür.

Ankara’da talimatla bir Komünist Parti de kurdurulur. Mustafa Kemal Meclis’in gizli oturumunda [22 Ocak 1921], Bakü’de Kömünist Fırkası’ adıyla bir başka parti daha kurulduğunu anlatır ve Ankara’da Türkiye Komünist Partisi adıyla bir parti kurulmasıyla, “Talimatı dışamdan alan bir fırka da reddedilmiş oldu,” der. Gerekçeyi anlatmaya devam eder: “Türkiye Komünist Fırkası, Türkiye için, Türkiye içinde çalışan bir parti biçimindedir. Halk İştirakiyun Fıkrası doğrudan doğruya komünizm niteliği gösterir bir partidir, kanıtlanmış bilgilere  göre burada bulunan Rus Büyükelçiliği ile bile temas halindedir. Bu konuda fazla bir şey söylemek istemiyorum.”

Mustafa Kemal, niçin komünist partisi kurdurduğunu da gizli görüşmede şöyle açıklıyor: 

“...Komünizmin memleketimiz için, milletimiz için, din gerekleri için uygulama olanağı olmadığını anlatmak, kamuoyunu aydınlatmak en yararlı çare görülmüştür. İşte hükümet, böyle bir çözüm yoluna başvurmakla beraber, şüphe yok ki, gelen akımları zamanından önce, zararlı hale gelmeden, bir taraftan da gerekli önlemleri almıştır. Hükümet, aydınlatma yoluyla bu akımın önüne geçmeyi düşündüğü sırada aynı biçimde düşünen birtakım kıymetli ahlâklı ve her bakımından güvenilir arkadaşlar bana başvurdular. Bunlar, bu açıdan bu memleket ve milletin yararına en çok ne yolla hizmet edebileceklerini düşünüyorlardı. İşte bu düşüncenin ürünü olarak Ankara’da Komünist Fırkası adı altında bir fırka oluştu.”20 Kendi kurdurduğu Komünist Partisi’ni yine kendisi kapatılmıştır. 

Kaynak: Fikrimizin Rehberi

Erol Mütercimler.