Sosyal Psikoloji Bilimi

Sosyal psikoloji toplumsal şartların insanlar üzerindeki etkisini araştıran bilim dalıdır. Bu alanda araştırma yapanlar genellikle psikolog veya sosyolog'lardan oluşmaktadır. Buna rağmen bütün sosyal psikologlar hem birey, hem de topluluk bazında çalışırlar. Benzerliklerine rağmen iki alan amaçları, yaklaşımları, yöntemleri ve terimlerinde farklılaşırlar. Biyofizik ve kavrama psikolojisi gibi sosyal psikoloji de disiplinlerarası bir alandır.

Psikoloji biliminin bir şubesi olarak daha fazla sosyal (toplumsal) davranış biçimleri üzerinde inceleme yapan fert-toplum ve insanlar arası etkileşimini inceleyen daha somut bir ifade ile başka insanları nasıl algıladığımızı bizim onlara onların bize karşı nasıl tepki gösterdiklerini sosyal durum ve ortamlarda bulunmaktan bizim ve başkalarının nasıl etkilendiğini inceleyen bir bilim dalıdır. Kısacası Sosyal Psikoloji; ferdin sosyal çevresi ile kültürel ortamı arasındaki korelasyonu (karşılıklı münasebeti) inceleyen bir bilim dalıdır.
Kişinin davranışlarının hislerinin düşüncelerinin başkalarının davranış ve(ya) özelliklerinden etkilenme şekillerini ve onlar tarafından belirlenme şekillerini inceleyen modern bir psikoloji dalıdır.
Başka bir tanıma göre Sosyal Psikoloji fertlerin insanlar arası ve sosyal çevreyle olan münasebetlerini sosyal tecrübe ve davranışlarını grup üyeliğinin nitelikleri veya bir toplum içinde bulunmanın ferdin tutum ve davranışları ile inançları üzerindeki etkilerini araştıran psikolojik içerikli ve sosyal nitelikli bir bilim dalıdır.

Sosyal psikolojinin belli başlı konuları:

1-Yardım, Altruism: İnsanlar neden ve ne durumlarda birbirlerine yardım eder veya etmezler.
2-Sosyal uyum: Bireyler neden grup kurallarına uyarlar veya uymazlar.

3-Söz dinleme, İtaat: İnsanlar neden söz dinlerler, itaat ederler.
4-Toplum ve birey etkileşimi
5-Ön yargi: Ön yargı nasıl oluşur.

6-Hiddet ve saldırı: Bireyler neden ve ne durumlarda başkalarına saldırırlar.

Sosyal Psikolojinin İlgi Alanları

      Sosyal Psikoloji bir insanın davranışı duyguları ve düşüncelerinin diğer insanların davranış veya özelliklerinden nasıl etkilendiğini belirlemeye çalışır. Sosyal psikoloji hem fertlerin toplum içindeki davranışlarını (kişilere yönelik Sosyal Psikoloji) hem de insanların sosyal gruplara katılmaları sonucu ortaya çıkan davranışları (topluma yönelik Sosyal Psikoloji) inceler.
Sosyal Psikoloji sosyal olgulardan yola çıkarak insana ve topluma yönelir insanın içinde yaşadığı toplumun veya sosyal grubun özelliklerini ortaya çıkarır. Örn.: Belli sosyal gruplardaki ön yargılı davranışları inceleyen Sosyal Psikoloji önce o grupların iktisadî imkânları toplumda gördüğü itibar gibi sosyal özelliklerinden hareket eder ve sosyal şartların ortaya attığı engellenmeleri ortaya koyar. Ardından ferde yönelir ve bu engellenmelerin fertte meydana getirdiği duyguları araştırır. Böylece psikolojinin diğer uzmanlık dallarından farklı olarak fertte oluşan duygular ve bunların yön değiştirmesinin incelenmesinin ötesinde yine topluma yönelir.
Sosyal Psikoloji bilhassa deneysel (tecrübî) psikoloji ve kişilik psikolojisinin kavram ve yöntemlerinden yararlanır. Açıklanması gereken sosyal içerikli unsurları ve(ya) sosyal dışı unsurları (dayanakları) inceleyen Sosyal Psikoloji sosyal hadiselerin yapısında ve işleyiş süreçlerinde temel olan kanunlara ve kaidelere ulaşmayı hedeflemektedir.

Sosyal Psikolojinin Tarihi

Terim olarak 19. yy.’ın sonlarında daha fazla ABD’de kullanılır hâle gelen Sosyal Psikoloji ile ilgili ilk eser (“Sosyal Psikolojiye Giriş”) McDougall’a aittir. 1908 yılında yayınlanan bu kitapta kişi ve insan içi süreçlerin yanında zihindeki tabiî eğilimler ve onun kapasitesini ele alınmakta ve içgüdü teorisi açısından bugünün anlayışı ile daha fazla motivasyon teorisi işlenmektedir.
1920′lerden sonra Sosyal Psikolojide tutumların ölçülmesi ve incelenmesi ile ilgili teknikler gelişmeye başlamıştır. 1950′lerden sonra tutumların değişmesi ile ilgili kavramlar geliştirilmiştir. 1970′li yıllardan sonra da fert ve grup davranışlarının sosyal boyutu üzerinde durulmuştur.
Türkiye’de 1950’li ve sonraki yıllarda kurulmaya başlanan üniversitelerin psikoloji bölümleri içerisinde sosyal psikoloji ana bilim dalları kurulmuştur (Örn. Boğaziçi Hacettepe Ankara İstanbul ve Ege Üniversitesi). Ancak bilgi edinme ve ders verme yöntemi daha fazla Amerikan literatüründen Türkçe’ye çevrilmiş kitaplara dayandıralarak gerçekleşmiştir. Yerli bilgilerden hareketle millî özgün modeller az da olsa 1980’li yıllardan sonra ortaya çıkmıştır.